رول فرمینگ ورق های آهنی

ورق‌های آهنی از نمونه پرکاربردترین و پرطرفدارترین‌ ابزارآلات و محصولات آهنی هستند که بازار صنعتی را تغذیه می‌کنند. ورق‌های فولادی یکی از انواع ورق‌‌های آهنی هستند که به واسطه شمش فولاد و به روش‌های خاص تولید می‌شوند. ورق‌های فولادی مانند گالوانیزه، عرشه فولادی یا استیل از روشی با عنوان فرمینگ ورق به شکل دیگری مانند لوله و پروفیل فرم داده می‌شوند.  رول فرمینگ ورق به عنوان یک شیوه فرم دادن به دو شیوه سرد و گرم اجرا می‌شود. در همین راستا هدف ما از نقد این مقاله بررسی فرآیند رول فرمینگ ورق‌های آهنی است که به شرح چیستی و توضیح فرآیند رول فرمینگ به همراه انواع روش‌های آن نیز می‌پردازیم.

رول فرمینگ ورق چیست؟ 

رول فرمینگ ورق به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن ورق‌های آهنی از جمله فولادی، گالوانیزه، استیل و.. به وسیله دستگاه‌های ویژه به اشکال گوناگونی تبدیل می‌شوند. محصولات تولید شده توسط رول فرمینگ می‌توانند یه هر شکلی که مورد نیاز است فرم داده شوند. به عنوان مثال لمبه فلزی یکی از آنهاست. در حقیقت رول فرمینگ یعنی ورق فلزی را به وسیله دستگاه‌ تغییر شکل دهیم. جنس ورق می‌تواند طیف گسترده‌ای از آهن‌ها را پوشش دهد. در طی انجام چنین فرآیندی ورق‌های آهنی بر روی شافت‌های دستگاه که به وسیله یاتاقان مهار شده‌‌اند گذاشته می‌شوند؛ سپس با در نظر گرفتن نوع قالب و شیوه مورد نظر، ورق‌ها به حالت دلخواه فرم داده می‌شوند. رول فرمینگ ورق‌های آهنی نوعی عملیات نوین، بهینه و بسیار انعطاف‌ پذیر است. به طوری که این فرآیند تولید هر طرح و نقشی را روی ورق‌‌های فلزی قابل اجرا کرده است.

فرآیند رول فرمینگ ورق های آهنی

عملیات رول فرمینگ آنچنان که به نظر می‌رسد سهل نیست؛ طبق تعریف و توصیف بین‌المللی، رول فرمینگ ورق به شکل فرم دادن به نوار ورق‌‌های فولادی در یک امتداد طولی، مستقیم و موازی خطوط خمش است که به وسیله تعداد زیادی جفت نورد کانتور شده به مرحله اجرا می‌رسد. نکته حائز اهمیت در این باب، این است که ضخامت ورق در طی انجام کار تغییر نکرده و فرآیند فرمینگ در یک دمای مشخص شده انجام می‌شود. مبتنی بر تعریف ارائه شده، ورق‌‌های فولادی در امتداد طولی، موازی خطوط خمش و مستقیم فرم داده می‌شوند. داشتن انحنا در محصولاتی که رول فرمینگ شده‌اند طبیعی است. زاویه خطوط خمش 90 درجه است و همچنین خطوط خمشی به صورت متداوم مستقیم نیستند و این روند گاهی به صورت عمدی ایجاد می‌شود. از سوی دیگر، خطوط خمشی همیشه موازی نیستند و تنها به درخواست مشتری چنین امری اتفاق می‌افتد. 

اینکه ورق‌ها پس از تغییر فرم، تغییر آنچنانی ضخامت ندارند هم وابسته به شرایطی دچار استثنائات است. در بخش‌های خمیده شده یا به اصطلاح خطوط خمشی ضخامت ورق دچار کاهش می‌شود. دستگاه‌های رول فرمینگ دارای غلتک‌های خاصی هستند که قادر به کاهش ضخامت می‌باشند. تارها و برجستگی‌‌های بیرونی ظریف‌تر از برجستگی‌‌های داخلی فرم داده می‌شوند که این‌ روند در محصولات منحنی که نازک هستند، جریان دارد. بر اثر شفت‌های دستگاه ممکن است ضخامت ورق در معرض تغییر قرار بگیرد، که چنین حالتی در مواقع غیر طبیعی رخ می‌دهد. 

برای اینکه از ترک ‌خوردگی رنگ در خطوط خمشی جلوگیری شود، ورق‌‌های فلزی را قبل از رول فرمینگ حرارت می‌‌دهند. درست است که دمای محیط در زمان انجام عملیات تغییری نمی‌کند، اما باز هم شرایط مستلزم به جریان استثنائات است. همینطور که دمای فرآیند در رول فرمینگ ورق‌هایی که لحیم‌ کاری، بریزینگ یا آنیلینگ شده باشند باید افزایش پیدا کند.

انواع روش‌های رول فرمینگ ورق 

در گذشته از روش‌هایی چون پرس کردن یا خم کردن در راستای رول فرمینگ ورق‌های آهنی انجام می‌شده است. اما با فاکتور گرفتن از روند طولانی کار، چنین فرآیندی ملزم به حضور نیروی انسانی زیادی بوده است تا کار به مرحله انجام برسد. از سوی دیگر، ورق‌های پروفیلی تولید شده به وسیله این روش‌ها بسیار گران قیمت بوده‌اند. لذا همانطور که گفته شد، در عصر حاضر رول فرمینگ یک شیوه نوین محسوب می‌شود که در آن از دستگاه‌های مخصوص رول فرمینگ با سرعت بالا و بدون نیاز به اپراتور استفاده به عمل می‌آید. در این روش، رول فرمینگ ورق‌های آهنی به دو شیوه سرد و گرم اجرا می‌شود که ورق‌های پروفیلی تولید شده به لحاظ ساختاری از یکدیگر مجزا هستند. به همین جهت پروفیل‌های تولید شده به روش سرد و گرم کاربرد متفاوتی نیز دارند.

رول فرمینگ ورق به روش گرم 

این روش مختص ورق‌هایی با ضخامت بالا است که در آن دمای ورق‌ها را تا حد بسیار زیادی بالا می‌برند تا فرآیند فرم دادن به ورق، با سهولت انجام شود. کاربرد محصولات تولید شده با شیوه گرم یا نورد گرم به نسبت نورد سرد محدودتر است و طرفداران کمی دارد؛ مانند تیرآهن نبشی و پلیت‌ها. در انجام این عملیات دقت و توجه حرف اول را می‌زنند و دما باید مدام چک و تنظیم شود. به صورتی که تغییرات دما به شیوه‌ای نامطلوب ممکن است سبب از بین رفتن تمام محصولات شود. بنابراین طبیعی است که کارخانه‌های زیادی این شیوه را برای تولید محصول انتخاب نکنند. 

رول فرمینگ ورق به روش سرد 

این روش که با اصطلاح نورد سرد در بین صنایع رایج است، مخصوص ورق‌هایی با ضخامت پایین است؛ مانند آلومینیوم، استیل، کربن و آلیاژ. ورق‌های سبک و طرح دار کاربرد بسیاری در صنعت دارند و به همین علت طبق مطلبی که در خصوص شرح نورد گرم بیان شد، نورد سرد نسبت به نورد گرم بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و طرفداران بیشتری نیز دارد. دمای ورق‌ها در این روش آنچنان بالا نمی‌رود و به علت ضخامت کمی که دارند، فرم دهی به ورق‌ها بسیار آسان‌تر است. نورد سرد به عنوان موفق‌ترین و بهترین روش برای فرم دهی به ورق‌های فلزی یا آهنی شناخته شده است. البته اینکه عملیات فرم دهی در پایان موفقیت آمیز باشد، بستگی به کیفیت ورق، میزان فرم دهی، ابزارآلات و میزان تخصص اپراتور دارد. 

امیدواریم کاربرد رول فرمینگ ورق در صنعت با توجه به‌ نیاز به ورق‌های فلزی افزایش یابد  و پیشرفت علم و تکنولوژی این عملیات را بیش از حال سهولت ببخشد.

در صورت نیاز به خرید دامپا می توانید بر روی مجموعه تهران بام حساب کنید